Imię Ferenca Puskása jest synonimem złotego wieku węgierskiego futbolu, legendy, której talent i osiągnięcia na zawsze zapisały się w historii sportu. Znany również jako „Galopujący Major”, „Öcsi” (mały braciszek) lub „Pancho”, ten geniusz był nie tylko wybitnym piłkarzem, ale uosobieniem epoki, stylu i dumy narodu. Jego droga życiowa i kariera są pełne triumfów, trudności i niezwykłej siły woli, która wyniosła go na szczyty światowej piłki, a następnie pomogła mu podnieść się z dna. Ten artykuł przedstawia życie i niezrównaną karierę Ferenca Puskása, od początków do stania się światowej klasy piłkarzem i ikonicznym trenerem.
Początki i Złota Era Honvédu
Ferenc Puskás urodził się 2 kwietnia 1927 roku w Kispest, jako syn Ferenca Puskása (st.) i Margit Bíró. Jego talent ujawnił się już w dzieciństwie, a jego ojciec, który sam był piłkarzem i trenerem, natychmiast rozpoznał w nim wyjątkowe predyspozycje. Wychowywał się w młodzieżowej sekcji Kispesti (później Budapeszteńskiego Honvédu) i już w wieku 16 lat, w 1943 roku, zadebiutował w pierwszej drużynie.
Honvéd stał się ulubionym klubem epoki Rákosiego, a pod wodzą Puskása (oraz z takimi kolegami z drużyny jak József Bozsik, Zoltán Czibor, Sándor Kocsis, Gyula Grosics) stał się dominującą siłą w lidze węgierskiej. W latach 1949-1955 zdobyli pięć tytułów mistrza kraju. Puskás odwdzięczył się za zaufanie niesamowitą skutecznością: w 349 meczach w barwach Honvédu zdobył 358 goli, co jest rekordem klubu i do dziś niespotykanym osiągnięciem. Podczas swojej kariery cztery razy był królem strzelców Węgier, a w 1948 roku został najlepszym strzelcem Europy, zdobywając Złoty But. Już wtedy zwrócił na siebie uwagę nie tylko na Węgrzech, ale w całej Europie.
Lider Złotej Drużyny: Najlepsza Reprezentacja Świata
Ferenc Puskás był bezsprzecznie liderem i kapitanem Złotej Drużyny – jednej z najlepszych reprezentacji piłkarskich wszech czasów. Węgierska drużyna narodowa, prowadzona przez Gusztáva Sebesa, zdominowała światowy futbol na początku lat 50.
- 1952 – Igrzyska Olimpijskie w Helsinkach: Pierwszym wielkim międzynarodowym sukcesem było zwycięstwo na Igrzyskach Olimpijskich w Helsinkach w 1952 roku. Puskás i spółka wrócili do domu ze złotym medalem, sygnalizując narodziny nowej siły.
- Mecz stulecia – 1953, Wembley: 25 listopada 1953 roku węgierska drużyna wyszła na boisko w kolebce futbolu, na stadionie Wembley w Londynie, przeciwko reprezentacji Anglii, która do tej pory była niepokonana na własnym terenie przez drużyny z kontynentu. Puskás dwoma golami przyczynił się do legendarnego zwycięstwa Węgier 6:3, które wstrząsnęło całym światem i zapisało Złotą Drużynę wśród nieśmiertelnych. W rewanżu, w maju 1954 roku w Budapeszcie, reprezentacja Węgier wygrała 7:1, co jeszcze bardziej umocniło ich dominację.
- 1954 – Finał Mistrzostw Świata w Bernie: Złota Drużyna przybyła na Mistrzostwa Świata w Szwajcarii w 1954 roku jako niepokonana drużyna, gdzie w finale ponownie zmierzyła się z Republiką Federalną Niemiec. Węgrzy prowadzili już 2:0 po golach Puskása i Czibora, jednak Niemcy odrobili straty i wygrali 3:2 w meczu, który stał się znany jako „cud w Bernie”. Puskás wyszedł na boisko w finale z kontuzją, co prawdopodobnie wpłynęło na jego występ. Porażka ta była ogromną tragedią w historii węgierskiego sportu, ale nie nadszarpnęła reputacji Złotej Drużyny ani legendy Puskása.
Ferenc Puskás w 85 meczach reprezentacyjnych zdobył 84 gole, co do dziś pozostaje światowym rekordem pod względem liczby goli w reprezentacji, biorąc pod uwagę liczbę rozegranych meczów.
Ucieczka i Nowy Początek w Hiszpanii
W czasie rewolucji 1956 roku Honvéd przebywał na tournée po Ameryce Południowej. Po stłumieniu rewolucji Puskás, Kocsis i Czibor zdecydowali się nie wracać do domu. Decyzja ta niosła poważne konsekwencje: FIFA zdyskwalifikowała ich na dwa lata ze wszystkich oficjalnych meczów. Puskás miał wtedy prawie 30 lat, był z nadwagą i bez formy. Wielu uważało, że jego kariera dobiegła końca.
Jednak w 1958 roku, po wygaśnięciu kary, Real Madryt – gwiazdorski klub tamtych czasów – sięgnął po niego. Początkowo Puskás spotykał się z krytyką z powodu nadwagi, ale dzięki ciężkiej pracy i niezwykłej sile woli odzyskał formę. Obok Alfredo Di Stéfano, Raymonda Kopy i Francisco Gento, Puskás stał się członkiem kolejnej „Złotej Drużyny”, tym razem w piłce klubowej.
Legenda Realu Madryt: Drugi Złoty Wiek
Czas spędzony w Realu Madryt był drugim, niezwykle udanym rozdziałem w karierze Puskása.
- Cztery tytuły mistrza Hiszpanii: W latach 1961-1965 z rzędu zdobywali mistrzostwo Hiszpanii.
- Trzy finały Pucharu Europy Mistrzów Klubowych (PEMK):
- 1959-1960: Real Madryt pokonał Eintracht Frankfurt 7:3 na Hampden Park w finale PEMK. Puskás zdobył cztery gole w tym meczu, co do dziś jest rekordem finałów PEMK/Ligi Mistrzów. Tym samym ugruntował swoją pozycję wśród nieśmiertelnych Realu Madryt i europejskiego futbolu.
- 1961-1962: Choć Real przegrał z Benficą 5:3, Puskás zdobył hat-tricka.
- 1963-1964: Real ponownie zagrał w finale, ale Inter Mediolan wygrał 3:1.
- Czterokrotnie król strzelców Hiszpanii (Nagroda Pichichi): Niewiarygodne, że nawet po 33. roku życia, cztery razy z rzędu (1960, 1961, 1963, 1964) został królem strzelców ligi hiszpańskiej.
- Puchar Interkontynentalny: W 1960 roku zdobyli pierwszy Puchar Interkontynentalny.
Ferenc Puskás w 180 meczach ligi hiszpańskiej zdobył 156 goli w Realu Madryt, a łącznie w 262 oficjalnych meczach w barwach klubu strzelił 242 gole. Otrzymał również obywatelstwo hiszpańskie i grał w reprezentacji Hiszpanii na Mistrzostwach Świata w Chile w 1962 roku, ale nie zdobył gola.
Puskás grał w Realu Madryt od 1958 do 1966 roku, kiedy to w wieku 39 lat zakończył aktywną karierę piłkarską.
Kariera Trenerska i Dziedzictwo
Po zakończeniu kariery piłkarskiej Ferenc Puskás rozpoczął karierę trenerską i choć nie odniósł tak wielkich sukcesów jak jako zawodnik, pracował w wielu klubach na całym świecie.
- Panathinaikos (Grecja): Swój największy sukces trenerski odniósł w Panathinaikosie. W 1971 roku poprowadził grecki zespół do finału Pucharu Europy Mistrzów Klubowych (PEMK), gdzie przegrali z Ajaxem pod wodzą Johana Cruyffa. Było to ogromne osiągnięcie dla greckiego klubu.
- Inne kluby: Pracował w Arabii Saudyjskiej, Chile, Egipcie, Paragwaju, Australii, a także na Węgrzech. Przez krótki czas był również selekcjonerem reprezentacji Węgier w 1993 roku.
Ferenc Puskás mógł wrócić do domu na Węgry pod koniec lat 80., w czasie zmian ustrojowych, gdzie został przyjęty z ogromną miłością. W ostatnich latach życia zmagał się z poważną chorobą. Zmarł 17 listopada 2006 roku.
Ferenc Puskás jest uważany za jednego z największych piłkarzy w historii futbolu.
- FIFA 100: Pelé umieścił go na swojej liście 125 najlepszych piłkarzy wszech czasów, sporządzonej w 2004 roku.
- IFFHS (Międzynarodowa Federacja Historyków i Statystyków Futbolu): Wybrała go najlepszym strzelcem XX wieku.
- Stadion: W Budapeszcie nowy stadion narodowy, Puskás Aréna, nosi jego imię.
- Nagroda Puskása: Od 2009 roku FIFA co roku przyznaje Nagrodę Puskása za najpiękniejszego gola roku kalendarzowego.
Dziedzictwo Puskása wykracza daleko poza liczby i nagrody. To on swoją pasją do gry, magią lewej nogi i głodem goli inspirował świat. Dzięki surowej dyscyplinie i poświęceniu przekształcił swoje ciało i grę, dowodząc, że talent, ciężka praca i siła woli mogą pokonać ograniczenia narzucone przez wiek i trudności. Ferenc Puskás był nie tylko piłkarzem; był bohaterem narodowym, światową gwiazdą i legendą, której pamięć będzie żyć wiecznie w historii węgierskiego i międzynarodowego futbolu. Postać „Galopującego Majora” do dziś daje siłę i inspirację, przypominając nam, że prawdziwa wielkość wynika nie tylko z talentu, ale także z wytrwałości i pasji.
